EMDR, effectieve therapie voor het verwerken van trauma’s

EMDR: realiseren van neutrale herinneringen aan traumatische ervaring

EMDR – Eye Movement Desensitization and Reprocessing – is een intensieve methode om traumatische ervaringen te verwerken. EMDR is een complexe vorm van psychotherapie die verschillende succesvolle elementen van andere therapieën integreert in combinatie met een afleidende stimulus (het met de ogen volgen van de handen van de therapeut of bilaterale audiostimulatie). De grootste kracht van EMDR is dat het de hersenen laat herstellen, in een tempo waarin het lichaam de klachten geneest. Er bestaan inmiddels 17 gecontroleerde onderzoeken naar de effectiviteit van EMDR. Dit maakt EMDR op dit moment de meest geëvalueerde behandeling op het gebied van trauma.

Voor wie EMDR

Bij sommige slachtoffers ontwikkelen zich psychische klachten na een traumatische gebeurtenis. Vaak gaat het om opdringende herinneringen aan de schokkende gebeurtenis, zoals herbelevingen (‘flashbacks’) en nachtmerries. Andere klachten die vaak voorkomen zijn schrik- en vermijdingsreacties van objecten die met de gebeurtenis te maken hebben. Uitgangspunt is telkens dat deze klachten zijn ontstaan als gevolg van een of meer traumatische ervaringen. Daarmee worden gebeurtenissen bedoeld die dusdanige sporen hebben nagelaten in het geheugen van de persoon, dat hij of zij er nu nog steeds last van heeft. Het belangrijkste doel van EMDR is de herinneringen aan deze gebeurtenissen te verwerken, met de bedoeling daarmee de klachten te verminderen of te laten verdwijnen.

Werkwijze EMDR

In het begin van de therapie zal de EMDR therapeut uitgebreid aandacht besteden aan de oorzaak en achtergronden van de klachten. Een uitgebreide intake is van belang om een zorgvuldig beeld van de cliënt te krijgen.
Als gestart wordt met de therapie zal de therapeut vragen aan de gebeurtenis terug te denken inclusief de bijbehorende beelden, gedachten en gevoelens. Eerst gebeurt dit om meer informatie over de traumatische beleving te verzamelen. Daarna wordt het verwerkingsproces opgestart. De therapeut zal vragen de gebeurtenis opnieuw voor de geest te halen, maar nu gebeurt dit in combinatie met een afleidende stimulus, zoals een beweging of geluid. Na elke set wordt even rust genomen. De therapeut zal de cliënt dan vragen wat in gedachten naar boven komt. De EMDR procedure brengt doorgaans een stroom van gedachten en beelden op gang, maar soms ook gevoelens en lichamelijke sensaties.
Bij een EMDR sessie werkt de cliënt zowel met lichaam (de oogbewegingen werken door in het autonome zenuwstelsel) als geest (nieuwe inzichten, ideeën etc.). De cliënt is tegelijkertijd bezig met het verleden (de herinneringen) en het heden (de beweging of het geluid).

Effecten EMDR

De aangeboden sets oogbewegingen of geluiden zullen er toe leiden dat de herinnering haar kracht en emotionele lading verliest. Het wordt dus steeds gemakkelijker aan de oorspronkelijke gebeurtenis terug te denken. In veel gevallen veranderen ook de herinneringsbeelden zelf en worden ze bijvoorbeeld waziger of kleiner. Maar het kan ook zijn dat minder onprettige aspecten van dezelfde situatie naar voren komen. Een andere mogelijkheid is dat er spontaan nieuwe gedachten of inzichten ontstaan die een andere, minder bedreigende, betekenis aan de gebeurtenis geven. Deze effecten dragen ertoe bij dat de schokkende ervaring steeds meer een plek krijgt in de levensgeschiedenis van de persoon.